
To kremowe ciasto z warstwami karmelizowanych jabłek przełożone syropem figowym i otulone karmelem na chrupiącym spodzie to niebiański deser, który przypomina mi smaki z dzieciństwa.
To ciasto zawsze przywołuje wspomnienia z domu mojej babci, która przygotowywała je na każde rodzinne święta. Odkąd nauczyłam się przepisu, stało się ulubionym deserem mojej własnej rodziny.
Składniki
- Herbatniki maślane: stanowią idealną chrupiącą bazę która świetnie kontrastuje z kremowymi warstwami
- Mascarpone: nadaje kremowi aksamitną konsystencję i delikatny smak znacznie lepszy niż zwykły twaróg
- Ocet jabłkowy: równoważy słodycz ciasta i wydobywa głębszy smak jabłek
- Syrop figowy: dodaje wyrafinowanego smaku i słodyczy którą trudno uzyskać z innych składników
- Przyprawy: takie jak cynamon i imbir podkreślają aromat jabłek i tworzą klasyczną jesienną kompozycję smakową
Przygotowanie spodu
- Przygotowanie spodu:
- Dokładnie wymieszaj pokruszone herbatniki z roztopionym masłem i cukrem do uzyskania wilgotnej, piaszczystej konsystencji. Masa powinna lepić się gdy ściśniemy ją w dłoni. Równomiernie rozłóż ją na spodzie formy o średnicy około 24 cm dociskając płaskim dnem szklanki aby uzyskać jednolitą powierzchnię. Wstaw do lodówki na minimum 30 minut aby spód stężał.
Karmelizacja jabłek
- Karmelizacja jabłek:
- Obierz jabłka i pokrój je w równe cienkie plastry lub kostkę o wielkości około 1 cm. W rondelku na średnim ogniu podgrzej ocet jabłkowy z cukrem brązowym, cynamonem i imbirem mieszając aż cukier się rozpuści. Dodaj jabłka i gotuj na małym ogniu przez 8 do 10 minut, aż zmiękną i nabiorą karmelowego koloru. Pod koniec gotowania dodaj syrop figowy, delikatnie wymieszaj i odstaw do całkowitego ostygnięcia.
Przygotowanie kremu
- Przygotowanie kremu:
- W dużej misce ubij śmietanę kremówkę na sztywno zaczynając od niskiej prędkości miksera i stopniowo zwiększając aby uzyskać stabilny krem. W osobnej misce wymieszaj mascarpone z cukrem pudrem i cukrem wanilinowym do uzyskania gładkiej masy. Następnie bardzo delikatnie połącz obie masy szpatułką wykonując ruchy z dołu do góry aby nie stracić puszystości kremu.
Składanie ciasta
- Składanie ciasta:
- Na schłodzony spód wyłóż równomiernie połowę masy kremowej używając szpatułki. Na warstwę kremu starannie rozłóż karmelizowane jabłka w syropie figowym zostawiając około 1 cm marginesu od brzegów formy. Przykryj jabłka pozostałą masą kremową i delikatnie wyrównaj powierzchnię. Wstaw ciasto do lodówki na minimum 4 godziny, ale najlepiej na całą noc aby wszystkie smaki się połączyły.
Wykończenie i serwowanie
- Wykończenie i serwowanie:
- Przed podaniem przygotuj polewę karmelową podgrzewając karmel z masłem w rondelku na małym ogniu, ciągle mieszając aby składniki się połączyły. Lekko ostudź polewę przez około 5 minut i ostrożnie polej nią wierzch ciasta. Pokrój schłodzone ciasto na porcje używając ostrego noża, który warto zanurzyć w ciepłej wodzie między cięciami dla uzyskania czystych krawędzi.

Moim ulubionym składnikiem w tym cieście jest domowy syrop figowy, który przygotowuję z suszonych fig gotowanych z wodą, cukrem i odrobiną soku z cytryny. Pamiętam jak moja babcia zawsze zbierała figi z drzewa rosnącego w ogrodzie sąsiadów, którzy pozwalali jej na to w zamian za kawałek tego właśnie ciasta.
Porady dotyczące przechowywania
Ciasto z figami i jabłkami najlepiej przechowywać w lodówce, przykryte folią spożywczą lub w szczelnym pojemniku, do 4 dni. Zwróć uwagę, że spód może z czasem nieco zmiękczeć, ale to nie wpływa negatywnie na smak. Jeśli chcesz zamrozić ciasto, najlepiej zrobić to bez warstwy karmelowej polewy. Podziel na porcje i zamróź każdą oddzielnie owijając podwójnie folią spożywczą, a następnie wkładając do pojemnika. Można przechowywać w zamrażarce do 2 miesięcy. Rozmrażaj powoli w lodówce przez noc.
Zamienniki składników
Jeśli nie masz mascarpone, możesz zastąpić je mieszanką sera śmietankowego typu Philadelphia z odrobiną śmietany. Zamiast syropu figowego sprawdzi się również miód z dodatkiem kilku posiekanych suszonych fig lub dżem figowy rozcieńczony odrobiną wody. Ocet jabłkowy można zamienić na sok z cytryny z dodatkiem odrobiny miodu. Do spodu zamiast herbatników maślanych doskonale nadadzą się również herbatniki pełnoziarniste, kruche ciasteczka owsiane lub nawet pokruszone biszkopty wymieszane z orzechami.
Propozycje podania
Babcine ciasto z figami i jabłkami wspaniale komponuje się z filiżanką aromatycznej kawy lub herbaty earl grey. Dla wyjątkowej prezentacji podawaj każdą porcję na eleganckim talerzyku, udekorowaną świeżym plasterkiem jabłka skropionym sokiem z cytryny aby nie ściemniał, listkiem mięty i odrobiną świeżo startego cynamonu. Doskonałym dodatkiem będzie również kulka lodów waniliowych lub odrobina bitej śmietany z dodatkiem kardamonu.
Kontekst kulturowy
Ciasta z jabłkami mają w polskiej kuchni długą tradycję, szczególnie na terenach wiejskich, gdzie jabłonie były nieodłącznym elementem każdego sadu. Połączenie jabłek z figami to jednak nowsze, bardziej wyrafinowane podejście, które pojawiło się wraz z większą dostępnością importowanych owoców. Ocet jabłkowy, tradycyjnie wytwarzany domowymi metodami, był cennym składnikiem w gospodarstwie, używanym zarówno do konserwowania żywności, jak i jako składnik deserów, gdzie podkreślał smak owoców i równoważył słodycz.
Częste pytania dotyczące przepisu
- → Czy mogę zastąpić ocet jabłkowy innym składnikiem?
Tak, możesz użyć soku z cytryny lub białego wina. Jednak ocet jabłkowy nadaje charakterystyczny smak, który trudno odtworzyć innymi składnikami.
- → Jak przygotować domowy syrop figowy?
Zagotuj 250g suszonych fig pokrojonych w kostkę z 1 szklanką wody i 1/2 szklanki cukru. Gotuj na małym ogniu około 15-20 minut do zgęstnienia. Po ostygnięciu zmiksuj na gładką masę.
- → Czy mogę użyć innych owoców zamiast jabłek?
Tak, dobrze sprawdzą się gruszki, śliwki lub morele. Pamiętaj, by dostosować czas gotowania do rodzaju wybranych owoców.
- → Jak długo ciasto zachowuje świeżość?
Przechowywane w lodówce zachowuje świeżość do 3-4 dni. Najlepiej smakuje po całonocnym chłodzeniu, gdy wszystkie smaki się przeniknął.
- → Czy można przygotować ciasto bez mascarpone?
Możesz zastąpić mascarpone mieszanką serka śmietankowego (Philadelphia) z odrobiną śmietany, choć konsystencja i smak będą nieco inne.